قانون کار در کشور ایران برای تنظیم روابط میان کارفرما و کارگر تدوین و تصویب شده است. یکی ازموضوعات مهمی که به موجب این قانون اجرای شآن الزامی است، مسئله تسویه حساب با پرسنل پس از پایان قرارداد کار است.
عدم آگاهی کافی از مفاد قانونی پیرامون این موضوع دردسرهای زیادی را برای کارفرما و کارگران ایجاد می‌کند که بعضا منجر به تشکیل پرونده‌های متعدد قضایی می‌گردد.
در این مقاله قصد داریم آنچه که کارفرمایان و کارگران باید درباره مسئله تسویه حساب بدانند را به طور کامل مورد ارزیابی قرار دهیم. در ادامه با ما همراه باشید .
نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل
تسویه حساب به چه معنا است؟
تسویه حساب که برخی افراد اشتباها آن را تصفیه حساب تلفظ می‌کنند، یکی از اقداماتی است که درروزهای پایانی سال و یا در زمان قطع قرارداد همکاری انجام میشود. تسویه به معنای ساختن و مساوی ساختن است.
برای همین تسویه حساب به معنای موازنه شدن بستانکاری و بدهکاری طرفین است.زمانی که قرارداد کاری به اتمام برسد و یا روزهای پایانی سال نزدیک باشد، تمام بدهکاری‌ها و بستانکاری‌های طرفین حساب و کتاب میشود تا هیچ یک از دیگری مالی طلب نداشته باشند. نحوه محاسبه تسویه حساب با کارگران کار سختی نبوده و تنها باید با قوانین آن آشنایی داشت.
قانون وزارت کار برای تسویه حساب چیست؟
در رابطه با تسویه حساب هیچ قانون و ماده خاصی در وزارت کار وجود ندارد و این کار تنها به توافق کارفرمایان و کارگران بستگی دارد. با این حال اگر شخص کارفرما در رابطه با تسویه حساب پرسنل خود کوتاهی کرده و انجام آن را به تعویق بیاندازد، کارگر یا کارمند مجموعه حق شکایت از کارفرما را دارد.
کارفرما باید بداند طبق قانون کار باید پس از پایان قرارداد و یا در روزهای پایان سال، نسبت به تسویه حساب با کارگر خود اقدام نماید. در زمان تسویه حساب، باید دستمزد و مزایای کارگر به درستی پرداخت شود و حق سنوات او به طور کامل و قانونی پرداخت شود.
کارفرما باید پرداختی‌ها را به گونه‌ای انجام دهد که شکل قانونی داشته باشد تا بعدا برای او ایجاد دردسر نشود.
برای همین مهم است که فرم تسویه حساب کارگر به درستی تنظیم شود تا در صورتی که کارگر از کارفرما شکایت کرد، مشکلی برای کارفرما به وجود نیاید. کارگر نیز باید از کلیه حق و حقوق خود مطلع باشد تا تسویه حساب او به شکل صحیحی انجام شود.
میزان دقیق عیدی، پاداش سالانه، میزان مرخصی و شرایط استفاده نکردن از آنها از مواردی است که کارگران باید با آنها آشنایی داشته باشند. در زیر به دو ماده قانونی که تنها به مطالبات کارکنان اشاره دارد، می‌پردازیم:
ماده ۲۲ قانون کار: کارفرما موظف است پس از پایان کار، کلیه مطالبات ناشی از قرارداد کار و دوره اشتغال کارگر را به او پرداخت نماید.
ماده ۲۴ قانون کار: در زمان خاتمه قرارداد کار، کارفرما وظیفه دارد به کارکنانی که مطابق قرارداد یک سال یا بیشتر در کارگاه مشغول به کار بوده باشند، به ازای هر سال معادل یک ماه آخرین حقوق را به عنوان مزایای پایان کار پرداخت نماید.
مراحل تسویه حساب با کارگر
برای تسویه حساب، باید چند مرحله طی شود تا این کار به درستی انجام شود.
- در ابتدا کارفرما باید یک سندی را تنظیم کرده که شامل حقوق و مزایای دوره‌ای کارگر باشد.
- در برگه تسویه حساب، میزان پرداختی‌ها باید به طور دقیقی مشخص شود و به رویت کارگر برسد.
- در صورتی که کارگر با میزان مبلغ تعیین شده مشکلی نداشته باشد، باید برگه تسویه حساب را امضا نماید.
- پس از امضای طرفین، کلیه پرداختی‌ها باید به طور نقدی به کارگر پرداخت شده و یا به حساب شخصی او واریز گردد.
- کار تسویه حساب با کارگر به پایان رسیده و کارگر میتواند برای قطع همکاری و یا عقد قرارداد مجدد در مجموعه اقدام نماید.
مواردی که در تسویه حساب باید لحاظ شود:
یک کارگر فارغ از اینکه قرارداد موقتی یا دائمی دارد، دارای حقوقی است که پرداخت آنها بر عهده کافرمااست.
دستمزد کارگر به عنوان توافقی به شمار می‌آید که بین کارگر و کارفرما صورت می‌گیرد و یک کارگر به ازای هر روز کار در پایان ماه آن را دریافت می‌کند؛ اما حقوق کارگر به همین جا ختم نمیشود.
بلکه اومستحق دریافت حق مسکن ، بن کارگری ، حق خوار و بار و حق اولاد نیز است که به صورت ماهانه دریافت میشود.
محاسبه عیدی و پاداش سالیانه نیروی کار نیز به عنوان بخش دیگری از حقوق آنها به شمار می‌آید که باید سالانه مطابق با مصوبه وزارت کار به آنها پرداخت شود. در کناراین موارد انواع مرخصی نیز در قانون کار پیش‌بینی شده است. کارگران به موجب قانون، می‌توانند از حق مرخصی خود استفاده کنند.
چنانچه در پایان سال از مرخصی تعیین شده، استفاده نکنند، کارفرما موظف است با محاسبه مانده مرخصی، اقدام به خرید آن از کارگر کند. در هر سال کاری هر کارگر حداکثر میتواند ۹ روز از مرخصی خودرا ذخیره کند.
هر چند این امکان وجود دارد که با توافق بین کارگر و کارفرما تعدادروزهای ذخیره مرخصی افزایش پیدا کند. به ازای هر یک روز مرخصی ذخیره شده نیزباید دستمزد یک روز کار به کارگراختصاص پیدا کند .
در پایان مدت قرارداد نیز علاوه بر مواردی که در بالا برشمردیم، محاسبه سنوات خدمت کاربران نیز باید ازسوی کارفرما قرار بگیرد. فارغ از اینکه مهلت قرارداد به پایان برسد یا کارگر اخراج شود، تسویه سنوات به عنوان حقوق او به شمار می‌آید.
مطابق قانون کار، سنوات خدمت به ازای هر سال کار کردن معادل دو ماه حقوق به کارگر اختصاص می‌یابد و در صورتی که مدت زمان خدمت کمتر از یک سال باشد، به ازای هر ماه بایدحقوق ۲.۵ روز به او پرداخت شود.
مراحل تسویه حساب با کارگر
کارفرما باید اسناد مدون و کاملی برای تسویه حساب با پرسنل خود تهیه کند. به این ترتیب در موعد مقررتسویه حساب هر کارگر در ازای دریافت حقوق خود باید این اسنادرا تکمیل کند. به این ترتیب کارفرما میتواند در صورت شکایت کارگر، از این اسناد برای دفاع از خود در مراجع قضایی استفاده کند.
برای تسویه حساب مراحلی وجود دارد که حتما باید یک به یک و به دقت طی شود. این مراحل عبارت‌انداز:
۱. تسویه اداری
یک کارگر یا کارمند در یک کسب و کار با توجه به موقعیت شغلی که دارد، از امکانات و خدماتی بهره‌مند می‌گردد. طبیعی است که در زمان اتمام قرارداد کاری، باید این امکانات و خدمات به صورت سالم به شرکت برگردانده شود. در قالب تسویه اداری، این فرآیند صورت می‌گیرد و کارگر کلیه امکاناتی که در گذشته از شرکت تحویل گرفته است را برمی‌گرداند.
۲. تسویه مالی
در ادامه نوبت به تسویه حساب مالی می‌رسد. در این فرآیند کلیه حق و حقوق کارگربه طور دقیق و باارائه توضیحات کافی به او، محاسبه میشود. از جمله میتوان به محاسبه مانده مرخصی آخر سال اشاره کرد.
در نهایت واحد مالی شرکت، در قالب یک سند با ذکر جزئیات میزان حقوقی که باید به کارگر درزمان تسویه پرداخت شود را تعیین می‌کند.
در ادامه واحد حسابداری شرکت، مطالبات کارگر را پرداخت می‌کند. نکته مهم این است که تسویه حساب با نیروی کار به صورت نقدی نباید انجام گیرد و صرفا حقوق او باید از طریق حساب بانکی به او پرداخت شود.
۳. تعیین تکلیف بیمه بیکاری
بیمه بیکاری مورد بعدی است که باید در فرآیند تسویه حساب تعیین تکلیف شود. درقراردادهای موقت کاری، چنانچه بعد از تسویه حساب کارگر به دلایل غیر ارادی وارد شرایط بیکاری شود، مطابق قانون اگر حداقل ۶ ماه خدمت کرده باشد، میتواند ازبیمه مستمری دریافت نماید.
چنانچه قراردادکاری فرد از نوع دائمی باشد، بعد از اتمام همکاری میتواند با شکایت از کارفرما، بیمه بیکاری دریافت کند.
۴. رضایت از کارگر
یک کارگر بعد از پایان قرارداد کاری خود در یک مجموعه، قطعا به دنبال کار در مجموعه دیگری خواهد بود. داشتن رضایت نامه از کارفرمای قبلی میتواند نقش مؤثر زیادی در پیدا کردن کار برای او داشته باشد.
چنانچه کارگر در زمان تسویه حساب درخواست رضایت نامه کند، کارفرما موظف به ارائه سند رضایت نامه معتبر به او است.
حقوق یا دستمزد به مجموع وجه نقد یا غیر نقدی گفته میشود که کارفرما در مقابل انجام کار به کارکنان خود پرداخت می‌کند.
حداقل حقوق کارکنان در آغاز سال مشخص میشود که بر عهده شورای عالی کاراست و معمولاً میزان افزایش حداقل دستمزد باتوجه به افزایش تورم تعیین میشود.
کارفرما میتواند از سه روش برای پرداخت حقوق کارکنان خود استفاده کند که شامل حقوق ماهانه، دستمزد ساعتی و پورسانت یا حق کمیسیون است. هر روشی که کارفرما انتخاب می‌کند تا حد زیادی به ماهیت و موقعیت شغلی بستگی دارد.
همه روش‌ها مزایا و معایبی دارند، از جمله این که پرداخت حقوق و دستمزد تفسیر خاصی ندارد و طبق قرارداد هر ماه پرداخت میشود؛ اما دستمزد ساعتی به نفع کارکنانی است که ساعات زیادی کار می‌کنند و اغلب مشمول قوانینی هستند که ممکن است به نفع کارفرمایان نباشد. در ادامه مطلب به شرح سه روش ذکر شده می‌پردازیم.
حقوق کارمندان مدیریت
حقوق ماهانه روش اصلی پرداخت برای مدیریت و سایر کارکنان سطوح بالاتر است. حقوق یک قراردادسالانه از پیش تعیین شده است، نه براساس میزان زمان کار یا بهره‌وری. بسته به برنامه پرداخت کارفرما، حقوق به پرداخت‌های مساوی در هر دوره پرداخت که معمولاً ماهانه است تقسیم میشود.
کسر مالیات و سایر مزایا از این مجموع برداشت میشود و هرگونه پرداخت دیگری ماننداضافه کاری، پورسانت یا پاداش جدا ازحقوق است. روزهای مرخصی با حقوق از هیچ چک حقوقی کسر نمیشود.
نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل
انواع تسویه حساب با پرسنل چیست؟
تسویه حساب با پرسنل با توجه به قراردادی که بین کارفرما و کارگر یا کارمند تنظیم شده است صورت خواهد پذیرفت.
تسویه حساب با دستمزد ساعتی
ممکن است فردی به عنوان کارفرما از فرد دیگری به عنوان کارگر بخواهد که برای چند ساعت خدماتی رابه او ارائه کند و برای مثال به تمیز نمودن محیط شرکت اقدام کند. در این حالت می توان گفت که نوع قرارداد ساعتی می باشد و دستمزد می تواند به صورت ساعتی پرداخت شود. در این حالت نیازی به نوشتن قرارداد کتبی نیست و دستمزد نیز به صورت ساعتی پرداخت و تسویه حساب به راحتی صورت می پذیرد.
تسویه حساب با توجه به قرارداد کتبی
در مواردی که مدت همکاری کارفرما و کارگر بیش از یک ماه است، باید قرارداد بنا به قانون اداره کار به صورت کتبی نوشته شود. در این حالت نوع کار و خدمت و مبلغ پرداختی در قرارداد ذکر خواهد شد.
نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل
اما نکته مهم در مورد این بندها در نیاز به واریز مبلغ دستمزد به شماره حساب ثبت شده در قرارداد می باشد که در واقع نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل از سال 97 تا به حال نیز واریز به شماره حساب پرسنل و نگهداری از اسناد واریزی می باشد.
واریز حقوق و مزایای پرسنل به صورت ماهانه و سالانه
بدیهی است که وقتی رابطه و همکاری بین کارفرما و کارگر طولانی می شود، معمولا واریزها به طورماهانه انجام می شود و در صورتی که کار بیش از یک سال به طول انجامد باید مزایای سالانه نیز بنا به ماده 37 قانون کار به پرسنل داده شود.در نهایت در هنگام پایان همکاری باید مزایای پایان خدمت یا اتمام کار نیز با تسویه حساب کامل پرداخت و اسناد آن نگهداری شود.
زمان مناسب برای تسویه حساب با پرسنل
در بخش قبل به روشنی گفته شد که زمان تسویه حساب با کارگر و یا پرسنل چه مواقعی است و شاید به خوبی خود شما از لزوم پرداخت حقوق ماهانه و یا عیدی و ... مطلع باشید.
تنها توجه داشته باشید که در قراردادهای موقت، پس از اتمام قرارداد در صورت نیاز به نوشتن قرارداد جدید یا تمدید آن کلیه حقوق ومزایا را در زمان اتمام قرارداد کار پرداخت کنید.
نکته: علاوه بر موارد بالا که معمولا ماهانه پرداخت می شود، باید حق سنوات و پاداش یا عیدی سالانه را نیز در پایان هر سال و یاپایان هر قرارداد پرداخت نمایید.
اگر به دنبال شماره تماس بهترین وکیل اداره کارمی گردید می توانید با گروه یارا مشاور تماس گرفته ابتدااز مشاوره رایگان و تلفنی با مشاورین این مجموعه داشته باشید و در صورتی که بخواهید می توانید با تعیین وقت حضور پیدا کرده و با وکلای اداری این مجموعه که متخصص در این زمینه می باشند مشاوره داشته باشید. همچنین برای مشاوره اداری درباره شکایت از کارفرما می توانید با موسسه اداری یارا مشاور در ارتباط باشید.
نحوه نگارش فرم تسویه حساب کارگر به چه صورت است؟
فرم تسویه حساب باید شامل کلیه اطلاعات شخصی باشد و تاریخ شروع قرارداد و پایان قرارداد به همراه مبلغ تسویه حساب در آن درج شده باشد. برگه تسویه حساب باید برای هر کارگری به صورت مجزا نوشته شود و از کپی کردن آن برای سایر افراد خودداری شود. دلیل آن هم این است که هر برگه موارد قانونی مختص به خود را دارد و شرایط کاری هر فرد با دیگری متفاوت است. برای همین از کپی کردن برگه تسویه یکسان برای کلیه پرسنل خود خودداری نمایید.
توصیه آخر در مورد تسویه حساب با پرسنل
در این متن سعی شد نکات مهمی در ارتباط با نحوه صحیح تسویه حساب با پرسنل در اختیار شما قرارگیرد تا بهتر بتوانید با ضوابط پرداخت و تغییرات آن ها در چند سال اخیر آشنا شوید. به طور حتم در مقالات دیگر نکات جالب تری در مورد مبلغ حقوق کارگران (یا مبلغ اضافه کاری و نحوه محاسبه آن در اختیار شما قرار گرفته است) که امیدواریم امکان استفاده حداکثری از آن ها را داشته باشید.
جهت اطلاعات بیشتر لطفا با شماره ذیل تماس حاصل فرمایید .
09129267044 خانم شاکر دوست
