فسخ قرارداد و شرایط آن

فسخ قرارداد و شرایط آن

فسخ قرارداد چیست؟

پایان دادن به قرارداد توسط یکی از دو طرف یا شخص ثالث را فسخ قرارداد می گویند. بنایراین  یکی از عواملی که باعث سقوط تعهدات ظناشی از قرارداد می شود،اراده ی یک طرفه انحلال قرارداد و تعهد می باشد و نوعی ایقاع است (یعنی اینکه یک طرف به طور مستقل می تواند حق فسخ خود را اعمال نماید بدون اینکه نیازی به رضایت طرف دیگر باشد که این عمل ایقاع گفته می شود). از طرفی می توان گفت فسخ قرارداد از حقوق مالی است زیرا با اجرای آن مال بدست می آید. به طور مثال اگر مشتری در قرارداد خرید یا فروش با استفاده از این حق ، عقد را فسخ کند و مبلغ پرداخت شده به او باز می گردد . بنایراین حق فسخ نیز مانند سایر حقوق به سبب قرارداد یا به طور خود به خود می تواند مورد انتقال قرار گیرد.

  انواع فسخ قرارداد

طبق ماده 396 قانون مدنی 10 مورد را بیان کرده که باعث می شود خریدار یا فروشنده بتواند قراردادی که در ابتدا و موقع انعقاد غیر قابل فسخ و به هم زدن بودن است را فسخ کنند که عبارتند از :

1-خیار مجلس .

2-خیار حیوان .

3-خیار شرط .

4-خیار تاخیر ثمن .

5-خیار رویت و تخلف وصف .

6- خیار غبن .

7-خیار عیب .

8-خیار تفلیس .

9-خیار تبعض صفقه .

10-خیار تخلف شرط .

منظور از خیار در قانون مدنی چیست ؟

خیار یعنی اختیار فسخ معامله ،یعنی حق فسخ عقد لازم .

 

منظور از خیار مجلس چیست ؟

وقتی دو نفر با هم قراردادی می بندند تا زمانی که از هم جدا نشده اند می توانند معامله را به هم بزنند که قانون مدنی به این نوع فسخ خیار مجلس می گوید .(م 397 قانون مدنی )

خیار حیوان چیست ؟

اگر چیزی را که مورد معامله قرار می دهیم حیوان باشد مثلا فروشنده یک راس گاو را بفروشد و خریدار در مقابل آن مبلغی پول به فروشنده بدهد از روز معامله به مدت 3 روز خریدار حق فسخ معامله را دارد .(398ق.م)

نکته :اختیار فسخ معامله یعنی حق به هم زدن معامله مخصوص کسی است که از معامله ضرر می بیند در واقع مبنای فسخ ضرر است که بواسطه معامله به خریدار یا فروشنده وارد شده و یا در مواردی به حکم قانون است که یکی از طرفیت اختیار فسخ معامله را دارند .

خیار شرط چیست ؟

خیار شرط یا همان شرط کردن اختیار فسخ معامله ،گاهی طرفین اختیار فسخ معامله را برای خریدار یا فروشنده یا هر دو در قراردادشان می آورند .برای مثل ممکن است در قرارداد شرط شود خریدار برای مدت یک ماه حق فسخ داشته باشد نکته مهم این است که در این نوع فسخ حتما باید مدتی را که خریدار حق فسخ دارد مشخص شود و همچنین در این نوع فسخ طرفین معامله می توانند اختیار فسخ معامله را به کس دیگر بدهند .(مواد 398، 399، 400، 401ق .م)

یک مثال ساده در مورد خیار شرط :

اقای فروشنده یک باب منزل مسکونی به اقای خریدار می فروشد .خریدار شرط می کند که اگر برادرم خانه را نپسندید حق به هم زدن معامله را دارم و فروشنده نیز می پذیرد اما در اینجا سوال است که خریدار محترم تا کی (تا چه زمانی ) اختیار به هم زدن معامله را دارد ؟ این همان مدتی است که در هنگام گذاشتن شرط باید معین باشد وگرنه هم شرط هم معامله باطل است پس خریدار شرط میکند برای مدت یک ماه یا دوماه حق فسخ داشته باشد یا برعکس فروشنده می تواند چنین شرطی داشته باشد .و همچنین هر یک از خریدار و فروشنده می توانند اختیار فسخ معامله را شرط کنند و به کس دیگر غیر از خودشان بدهند مثلا خریدار بگوید در ظرف یک ماه برادرم حق دارد این معامله را به هم بزند.

خیار تاخیر ثمن چیست ؟

وقتی چیزی را که مورد معامله قرار می دهیم یک مال معین باشد یا در حکم مال معین باشد یعنی اشتباه و نظایر آن نباشد مثل اینکه یک خودرو را که صفر نیست بخواهیم بفروشیم در مقابل مبلغی پول و برای پرداخت مبلغ مذکور یا تسلیم کردن خودرو ،مدت تعیین نشده باشد و خریدار و فروشنده هیچ کدام مورد معامله را به یکدیگر نداده باشد و 3 روز هم از تاریخ قرارداد بگذر و بعد این 3 روز هنوز خریدار مبلغ پول مورد توافق را به فروشنده نداده باشد فروشنده حق فسخ معامله را دارد .(م 402 )بنابراین تاخیر ثمن را در هر قرارداد نداریم در قراردادی این خیار وجود دارد که شرایط زیر را داشته باشد :

1-مورد معامله (چیزی که مورد خرید و فروش قرار داده می شود ) یک مال معین باشد مثل خودرو دست دوم خودرو صفر را قانون یک مال مثلی و کلی می داند که اشتباه آن فروان است اما خودرو های کار کرده هرچند مدل و سال تولیدشان یکی باشد ولی هیچکدام دقیقا مثل هم نیست و ویژگی های خاص خود را دارد مثلا کیلومتر هیچ کدام مساوی نیست و اگر هم باشد در ویژگی دیگر مثلا آینه شکسته یا نشکسته و … باهم تفاوت خواهند داشت .پس اگر خودرو صفر خرید و فروش شود اختیار فسخ معامله از طریق تاخیر ثمن را نخواهیم داشت .

2- تمام ثمن معامله (پول در قبال خودرو ) به فروشنده پرداخت نشده باشد.پس اگر نصف پول را بدهد و 3 روز از تاریخ معامله بگذرد باز فروشنده اختیار فسخ خواهد داشت.

جهت اطلاعات بیشتر لطفا با شماره ذیل تماس حاصل فرمایید .

  09129267044 خانم شاکر دوست